25 Δεκ 2018

Η Ελληνική Φωτογραφία και Η Φωτογραφία στην Ελλάδα

Παρουσίαση βιβλίου

Ανδρέας Κατσικούδης

Δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλά καλά βιβλία για τη θεωρία της φωτογραφίας από Έλληνες θεωρητικούς και φωτογράφους. Τα περισσότερα αποτελούν μονοδιάστατες προσεγγίσεις που μιλούν μόνο για τη φωτογραφία των δημιουργών σαν κάτι αποκομμένο από την πραγματικότητα που ζουν (οικονομική, πολιτική, τεχνολογική και πολιτισμική) και που αγνοούν τις σύγχρονες προσεγγίσεις της ιστορίας της τέχνης και τις θεωρίες για την φωτογραφία (βλ. σημειωτική, ψυχανάλυση, κοινωνική προσέγγιση κ.ά.).

Εδώ όμως έχουμε ένα από τα πιο πλήρη σχετικά βιβλία, τόσο λόγω έκτασης και διαφόρων θεμάτων που καλύπτει όσο και λόγω των αρκετών θεωρητικών που πρόσφεραν κείμενά τους. Οι συγγραφείς αυτοί έχουν διαφορετικό υπόβαθρο (καθηγητές ΑΕΙ, στελέχη μουσείων, επιμελητές, ιστορικοί, κριτικοί, δημοσιογράφοι) και το κριτήριο του επιμελητή ήταν ότι έχουν συστηματική ενασχόληση με τη φωτογραφία, ενώ η επιλογή των κειμένων έγινε σε συνεννόηση μαζί τους.

Η επιμέλεια είναι του Ηρακλή Παπαϊώννου και τα κείμενα των: Κωστής Αντωνιάδης, Νίνα Κασσιανού, Φανή Κωνσταντίνου, Κωστής Λιόντης, Αλεξάνδρα Μόσχοβη, Ειρήνη Μπουντούρη, Νίκος Παναγιωτόπουλος, Ηρακλής Παπαϊωάννου, Πηνελόπη Πετσίνη, Πλάτων Ριβέλλης, Γιάννης Σταθάτος

Το πρώτο μέρος του βιβλίου έχει τίτλο "Η φωτογραφία ανάμεσα στις ιστορίες", το δεύτερο "Αναγνώσεις και Ερμηνείες" και το τρίτο "Ανοιχτά Ερωτήματα".

Ο στόχος του βιβλίου (πέρα από το να καλύψει ένα κενό στην ελληνική βιβλιογραφία); Όπως γράφει στην εισαγωγή του ο Ηρ. Παπαϊώννου: Η ανθολογία αυτή κειμένων επιχειρεί τελικά να συμβάλει στη βαθύτερη κατανόηση των φωτογραφικών εικόνων που φτιάχνονται από και για τον ελληνικό τόπο. Ανεξάρτητα από αυτό, ελπίζει να προσφέρει την ίδια τη χαρά της ανάγνωσης, μέσα από την ιδιαιτερότητα της ματιάς και τη δημιουργική φλέβα κάθε συγγραφέα.

Ένα μικρό απόσπασμα (που δείχνει ότι η φωτογραφία δεν αφορά μόνο τους φωτογράφους):

Γράφει ο Νίκος Παναγιωτόπουλος (σελ. 373): Η δυτική πολιτιστική ηγεμονία παράγει και επιβάλλει ένα συγκεκριμένο βλέμμα, ένα δυτικό βλέμμα, η φαινομενικά αυταπόδεικτη φύση του οποίου καλύπτει την ιστορική και ιδεολογική του συγκρότηση. Το βλέμμα αυτό εισάγεται στη χώρα μας με ένα πλήθος και υπόγειων διαδικασιών και μέσων. Φανερά με αγωγό κάθε σύστημα παραγωγής και διακίνησης εικόνων: φωτογραφία, κινηματογράφος, εικαστικές τέχνες, τηλεόραση, κόμικ κλπ, και υπόγεια μέσα από κάθε ιδέα, μόδα, γνώση, ψυχαγωγία, αξία ή υπηρεσία.

Πολύ ωραία ιδέα η σειρά βίντεο με παρουσίαση του βιβλίου και συνεντεύξεις των αρθρογράφων που υπάρχει στο κανάλι Χρόνος Tv . Τα θέματα τα θέτει ο Ηρακλής Παπαϊώννου.

Το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα, οι απόψεις είναι τεκμηριωμένες και πιάνουν ένα ευρύ φάσμα που αφορά τη φωτογραφία ως θεωρία και πράξη. Όσοι έχουν σχετική ενασχόληση με τη θεωρία της φωτογραφίας θα δουν πώς εφαρμόζονται γνωστές απόψεις και θεωρίες στην ελληνική πραγματικότητα. Όσοι ξεκινούν τώρα την θεωρητική τους κατάρτιση θα βρουν μια κατά τη γνώμη μου πλήρη εισαγωγή και θα αρχίσουν να βλέπουν τη φωτογραφία με ένα άλλο μάτι, είτε είναι φωτογράφοι είτε απλά την αγαπούν και θέλουν εργαλεία προσέγγισής της και μέσω αυτής του πολιτισμού μας.