Το αυτοπορτρέτο στη φωτογραφία

Herbert Bayer (Bauhaus, αυτοπορτρέτο και φωτομοντάζ)

Το αυτοπορτρέτο (self-portrait) ήταν από παλιά αγαπημένο θέμα των ζωγράφων (π.χ. Durer 1493). Χρησιμοποιώντας καθρέφτη και πολύ αργότερα μια φωτογραφία δούλευαν με διάφορους τρόπους κυρίως με το πρόσωπό τους. Με αυτό κάνεις την άσκησή σου (όταν δεν έχει κοντά μοντέλο), τους πειραματισμούς σου, μα πάνω από όλα εξερευνείς πιο άμεσα ποιος είσαι, πώς μοιάζεις, τι είσαι. Για τους ίδιους λόγους γινόντουσαν τα αυτοπορτρέτα και στη φωτογραφία.

To αυτοπορτρέτο είναι τόσο παλιό στη φωτογραφία όσο σχεδόν η ιστορία της. Το πρώτο έγινε από τον Hippolyte Bayard το 1840, ένα από τους πρωτοπόρους της νέας εφεύρεσης. Τα πορτρέτα στη φωτογραφία πάντα είχαν και πάντα θα έχουν δύναμη, μια δύναμη που δεν την έχουν στη ζωγραφική. Ειδικά όταν κοιτάζουν τον θεατή στα μάτια.

Διακρίθηκαν στην αυτοπροσωπογραφία δημιουργοί όπως ο Edward Steichen, Edward Weston, Laszlo Moholy-Nagy, Umbo, Robert Mapplethorpe, Duane Michals, Gilbert and George, Claude Cahun, Nan Goldin, Lucas Samaras, Gilbert Garcin, Γιώργος Δεπόλλας κ.ά.

 Αξίζει να αναφέρουμε ως παραδείγματα τον Duane Michals που χρησιμοποιεί τον εαυτό του ως μοντέλο για να σκηνοθετήσει σειρές φωτογραφιών, το G. Garcin που  δουλεύει αποκλειστικά με τον αυτοπορτρέτο του στην κατασκευή ονειρικών και σουρεαλιστικών εικόνων, την Cindy Sherman που έγινε διάσημη με τα αυτοπορτρέτα της που όλα όμως είναι διαφορετικοί ρόλοι που παίζει η ίδια ως μια αναφορά στη θέση της γυναίκας στην κοινωνία, το Luca Samaras που με επιχρωματισμένες  Polaroid δημιουργεί σουρεαλιστικές αυτοπροσωπογραφίες, τον R. Mapplethorpe που έχει από τις πιο ολοκληρωμένες παρουσίες σε αυτό το είδος φωτογραφίας καθώς εξερευνούσε τη σεξουαλικότητά του (από ένα σημείο και ύστερα γνωρίζοντας ότι πάσχει από Aids), το Γιώργο Δεπόλλα που φωτογραφίζει τον εαυτό του με σουρεαλιστικό τρόπο παρωδώντας την νεοελληνική πραγματικότητα κ.ά.